Varsovia we wspomnieniach jej dawnych zawodników

Mieczysław Kaczanowski

Klub Varsovia istniał od 1922 r. na terenie gimnazjum Władysława Giżyckiego. Powstał on w wyniku połączenia KS „Jedenastka” z KS „Śmiały”. Kluby te współzawodniczyły ze sobą w działalności sportowej, a szczególnie w piłce nożnej. Na jesieni tegoż roku doszło do połączenia obu klubów w wyniku czego powstał Warszawski Harcerski Klub Sportowy (WHKS).
WHKS został zgłoszony do mistrzostw C klasy w piłce nożnej. Zdobywa jej mistrzostwo. W 1923 r. zdobywa mistrzostwo B klasy i w 1924 r. gra w klasie A.
Do klubu należała też młodzież z Ursynowa – Seminarium Nauczycielskiego. Komendantem był prof. Władysław Olędzki.
Do najsilniejszych sekcji w klubie należy zaliczyć sekcje: piłki nożnej, bokserską, gier zespołowych. Sekcja lekkoatletyczna posiadała w swych szeregach przede wszystkim członków z innych sekcji oprócz pp. Cenckiewicza, Pietkiewicza, Sasa, którzy byli tylko lekkoatletami. Istniały też sekcje: pływacka, tenisowa, żeglarska, pań.
Sekcja pływacka zapoczątkowała swój rozwój wybudowaniem przystani wodnej na Wiśle w Porcie Czerniakowskim, a później na Saskiej Kępie. Do najbardziej czynnych członków należeli: Morawska, Smoderek. Sekcja tenisowa rekrutowała się także z członków innych sekcji, którzy grę w tenisa traktowali jako przyjemność, choć rozgrywali także spotkania towarzyskie z innymi klubami warszawskimi. Brali w nich udział pp. Tetmajer, Danielewicz, Kaczanowski i inni. Sekcja żeglarska posiadała własny sprzęt i przejawiała żywą działalność.
Klub był pierwszym organizatorem obozów sportowo-harcerskich. Fundusze pochodziły od klubu i z własnych składek.

 

Benon Pędzich

Gimnazjum Giżyckiego istniało na wolnym powietrzu na Wierzbnie. Klasy mieściły się między drzewami. Była to pierwsza w Warszawie, a może i w Polsce szkoła o takich warunkach. One właśnie sprzyjały uprawianiu sportu przez młodzież. Przy szkole istniała II WDH i KS Jedenastka. Był to klub harcerski, który rozgrywał mecze szkolne zarówno na terenie Warszawy jak i poza jej granicami. Klub ten oparty był o sekcję piłki nożnej, a każdy z jej członków miał osobisty sprzęt sportowy, który uzyskiwany był różnymi drogami. Kupowali go rodzice, sam chłopak z zaoszczędzonych pieniędzy na przejazdach tramwajowych (do szkoły chodził pieszo). Skompletowany sprzęt stanowił olbrzymi skarb dla drużyny. Zdarzały się wypadki, że zawodnicy grali w jednym bucie piłkarskim. Zawodnicy sami reperowali sprzęt sportowy. Składki członkowskie wynosiły 50 gr. za miesiąc. Organizowane były obozy harcerskie nad morzem w Chłapowie, Jastarni, Chałupach. Na obozie obowiązywały formy życia harcerskiego – gotowanie, sprzątanie, transport żywności wykonywali sami uczestnicy obozu. W szkole istniał także KS „Śmiały”., który później połączył się z „Jedenastką” i powstał WHKS. Barwami klubu były kolory: biały i czerwony. Sekcja piłki nożnej przystąpiła do PZPN i toczyła szczęśliwe boje kolejno w C, B i A klasie. Piłka nożna była zasadnicza dyscyplina uprawianą w klubie. Dalej szły lekkoatletyka, boks, gry zespołowe, pływanie itp.
Członkowie klubu byli wszechstronnie usprawnieni, uprawiali różne dyscypliny sportowe i osiągali dobre wyniki.
Bardzo często zdarzało się tak, że jeden zawodnik brał udział w dwu rożnych zawodach sportowych następujących po sobie. Duże zadowolenie dla zawodników jak i członków dawały publikacje ukazujące się w prasie. Sekcja piłki nożnej zdobyła trenera węgierskiego, pana Laszlo Fejera, który był bardzo koleżeński. Przekazał on bardzo dużo swoich umiejętności piłkarskich członkom sekcji. Pobierał on jakieś skromne wynagrodzenie za swoją pracę. Na obozach, na których był także pan Fejer, organizowano bale i potańcówki dla letników( grała orkiestra rybacka z Jastarni „Zelin”) w celu uzyskania pieniędzy na utrzymanie obozu. Wyróżniający się koledzy otrzymywali różne nagrody w postaci sprzętu sportowego, jak rakieta tenisowa, buty piłkarskie walizy i inne potrzebne temu koledze przedmioty. Obóz stanowił jedno z najprzyjemniejszych przeżyć i jednocześnie utrzymywał kondycję członków klubu. Sekcja utrzymywała bardzo liczne kontakty sportowe na terenie prawie całej Polski. W sezonie w prawie każdą niedzielę rozgrywano mecze piłkarskie. Przy wyjazdach poza Warszawę żądano tylko zwrotu kosztów podróży i utrzymania. Bardzo często zdarzał się, że jedzenie otrzymywano od rodzin kolegów, z którymi rozgrywano mecz, lub korzystano z restauracji na koszt drużyny gospodarzy. Dzięki temu poznawano kraj, a podróże stanowiły przyjemność dla członków zespołu. Klub posiadał przystań w Porcie Czerniakowskim, a potem na Saskiej Kępie. Obok przystani znajdowały się 2 korty tenisowe, skocznia i boiska do siatkówki i koszykówki.
Dużą zasługę w upowszechnianiu sportu na terenie szkoły należy przypisać panu dyrektorowi Władysławowi Giżyckiemu, który ułatwił istnienie klubu przy szkole.

 

Jan Szopski

Po powrocie gimnazjum Władysława Giżyckiego z Moskwy skąd zostało ewakuowane i umieszczone w gimnazjum Ronthalera i w gmachu Architektury – dyrektor – postępowy człowiek – szukał wraz z gronem nauczycielskim pomieszczenia dla szkoły. Szkoła otrzymała teren na wolnym powietrzu na Wierzbnie przy Królikarni. Przeniesiono tutaj całą młodzież. Przy szkole założona została II WDH (Warszawska Drużyna Harcerska), której założycielami byli bracia Jan i Czesław Hoppe, oraz Wolanin, Buchner, Malinowski, Dworakowski. Powstał także przy tej drużynie HKS „Jedenastka”., którego założycielami byli wyżej wymienieni. Grono nauczycielskie było postępowe, zgodne w idei wychowania młodego pokolenia. Było ono także entuzjastą wychowania fizycznego. Oto niektóre nazwiska członków grona nauczycielskiego : dyrektor Władysław Giżycki, profesorowie Raabe, Pomirowski, Kolasiński, Witkowski, Jadwiga Grzybowska, Opulska, Tomasewiczówna i ksiądz Rex.
Wśród grona nauczycielskiego znajdowały się osoby o różnych poglądach politycznych np.: ksiądz Rex – narodowiec, prof. Raabe – PPS-owiec, co jednak nie miało wpływu na wychowanie młodzieży. Do szkoły uczęszczała młodzież robotnicza, inteligencka i rolnicza (Służewiec, Pyry). Młodzież szkolna wraz z gronem nauczycielskim przystąpiła do niwelowania terenu wokół szkoły i remontu budynku. Na zimę urządzono ślizgawki i dwa tory saneczkowe „diabelny” i „ślimak”. Wykonano również boisko do siatkówki i koszykówki. Inwestycje te finansowała szkoła. Klasy młodsze posiadały również swój własny klub sortowy pod nazwą „Sparta”. Klub ten istniał tylko jeden rok, a następnie przyłączył się do HKS „Jedenastka”. Jedenastka WHKS zgłosiła się do rozgrywek o mistrzostwo C klasy, w których zdobyła pierwsze miejsce., a następnie w B-klasie zdobyła również I miejsce i awansowała do A klasy. W tym okresie nastąpiła zmiana nazwy klubu z HKS Jedenastka, na WHKS, a następnie na HKS Varsovia.
Po wejściu piłkarzy do A-klasy, zostaje zorganizowana silna sekcja bokserska i lekkoatletyczna. Dalej powstają sekcje, pływacka, tenisowa, gier zespołowych i pań.
Klub otrzymał terenu na zabudowania sportowe w Porcie Czerniakowskim, a następnie na Saskiej Kępie koło Mostu Poniatowskiego.
Drużyna piłki nożnej w A-klasie toczyła boje ze zmiennym szczęściem, lecz zawsze znajdowała się w środku grupy. Członkowie klubu brali udział w Zlotach Harcerskich, Jamborre, gdzie na przykład lekkoatleci Pędzich i Kaczanowski zajmowali dobre miejsca. Treningi odbywały się w Ujazdowie, Agrykoli i Wierzbnie, bardzo często była na nich publiczność.
Członków klubu cechowały duże zdyscyplinowanie i grzeczność, tak podczas zajęć jak i poza nimi. Trenerem sekcji przez pewien okres był pan Laszló Fejer – Węgier – ,który przyjechał do Polski w sprawach handlowych. Pod jego kierunkiem zdobywała sekcja arkana sztuki piłkarskiej. Organizowane były także obozy harcersko-sportowe. Fundusze stanowiły wspólne składki, dotacje klubu i pieniądze uzyskiwane na obozie z organizowanych imprez kulturalnych i spotkań sportowych.
Na obozie była również jakaś mama, która prowadziła kuchnię. Na obozie przebywało ok. 30 osób. Członkowie klubu wspólnie chodzili do teatru, do kina i na inne rozrywki kulturalne. Do klubu należeli również członkowie wspierający, którzy pomagali finansowo w działalności klubu. Istniały również dotacje od ZHP dla klubu. Składki członkowskie były systematycznie opłacane. Ewentualne nieopłacenie składek członkowskich powodowało to, że zawodnik dany nie mógł brać udział w zawodach sportowych. Siedziba klubu mieściła się przy ul. Chmielnej 26. Klub posiadał własny znaczek sportowy i proporczyk z lilijką harcerską na biało-czerwonym tle.

Varsovia w 1927 r. stoją od lewej: Wysocki, Sipowicz, Wardecki, Tetmajer, Szopski, Kaczanowski, Skolimowski kleczą od lewej: Pogonowski, Goldman, Przytuła, Herbich.
Varsovia w 1927 r.
stoją od lewej: Wysocki, Sipowicz, Wardecki, Tetmajer, Szopski, Kaczanowski, Skolimowski
kleczą od lewej: Pogonowski, Goldman, Przytuła, Herbich.